वाह! वाह आणि फक्त वाह!
प्रसिद्ध सिने-नाट्य-मालिका कलावंत श्वेता पेंडसे यांनी ‘दोन स्पेशल’ नाटकाबद्दल व्यक्त केलेले मत….
परवा खूप दिवसांच्या प्रतीक्षेनंतर क्षितिज पटवर्धन लिखित दिग्दर्शित ‘दोन स्पेशल’ या नाटकाचा प्रयोग बघण्याचा योग आला. उत्कृष्ट, अप्रतिम, भन्नाट, सॉलिड आणि तत्सम अनेक विशेषणांच्या पलीकडचा हा नाट्यप्रयोग होता. हे नाटक बघायला मी इतका उशीर का केला, या भावनेने जीव अक्षरशः हळहळला. संहिता, दिग्दर्शन, नेपथ्य, अभिनय आणि पार्श्वसंगीताच्या कक्षा रुंदावणारे हे नाटक…वाह! वाह आणि फक्त वाह! लाजवाब!
एखादी कलाकृती इतकी परिणामकारक ठरण्यासाठी ती ‘भट्टी’जमून यावी लागते.. तसं नेमकं झालंय. प्रत्येक गोष्ट चपखल… नेमकी.. साजेशी.. मग ते मिलिंद भागवतचं फाउंटन पेन असो… वा.. अचूक वेळी खडखड वाजणारा टेलीप्रिंटर.. रंगमंचावरील प्रत्येक वस्तू ही निव्वळ एक निर्जीव वस्तू न राहता एक चेतन पात्र बनते… हेच त्या संहितेचे आणि दिग्दर्शनाचे यश आहे.
नाटकातील संवाद जेवढे परिणामकारक ठरतात तेवढेच किंबहुना त्याहूनही जास्त परिणामकारक ठरते ते भिंतीवरील घड्याळाची ‘टिकटिक’ आणि ‘STOP PRESS’ च्या ऑर्डरनंतर लेटरप्रेसची अखंड चालणारी मशीन थांबल्यावर निर्माण होणारी जीवघेणी शांतता आणि पोकळी…!!
प्रत्येक प्रसंग तुम्हाला त्या त्या वेळेशी…त्या भावनांशी… त्या घटनेशी समरस होण्यास भाग पाडतो… मग ती भिंत कोसळण्याची घटना असो… की धनु आणि स्वप्नाचे मुंबईस जाणे… फक्त शब्दातून ते संबंध चित्र डोळ्यापुढे उभं राहतं… नव्हे… तुम्ही थेट त्या कोलमडलेल्या भिंतीपुढे आणि मुंबईच्या त्या स्टुडिओ आणि घरात जाऊन पोहोचता…आणि याचे श्रेय जितके संहितेला जाते, तितकेच ती आपल्या समर्थ अभिनयातून प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचविणाऱ्या मिलिंद आणि स्वप्ना अर्थात जितेंद्र जोशी आणि गिरिजा ओक यांनाही जाते. संवादात, हालचालींमध्ये कमालीची सहजता आणि सच्चेपणा! एकमेकांना केवढी उत्तम साथ दिलीय दोघांनी!!
आपल्या जुन्या ऑफिसमध्ये आल्यावर जुन्या आठवणींना उजाळा मिळल्यानंतरचा उत्साह,आनंद जितक्या अवखळपणे गिरीजाने मांडलाय तेवढ्याच ताकदीने धनु गेल्यानंतरचा भकासपणाही पोहोचवलाय ! जितेंद्र जोशी तर मिलिंद भागवत जगतोच! कुठलाही आक्रस्ताळेपणा न करता, अत्यंत शांतपणे तो पूर्णतः उद्धवस्त आणि कोलमडलेलं असं मिलिंदचं आयुष्य मांडतो… आणि जसजसं तो बोलत जातो तसतसं प्रत्येक गोष्टीचे,त्याच्या प्रत्येक हालचालीचे स्पष्टीकरण आपोआप मिळते आणि ते पात्र अधिकाधिक खरे आणि जवळचे वाटू लागते.
नेमके हेच होते रोहित हळदीकर याने साकारलेल्या उमेश भोसले या भूमिकेबाबत.. निव्वळ काही मिनिटं रंगमंचावर वावरत असून ‘उमेश’ आपली एक छाप सोडतो. OPEN BOOKअसणारे हे पात्र आपल्या मनात आपल्याही नकळत किती रुजले आहे याची जाणीव नाटकाच्या शेवटीच होते….
या काही अत्यंत नाजूक गोष्टी लेखकाने संहितेतच एवढ्या छान आणि हळुवार पेरल्या आहेत की वेगळे कष्ट घ्यावेच लागत नाही.
मात्र हे नाटक विशेष उठावदार आणि खरं वाटतं ते ह्याच्या ‘OUT OF THE BOX’पार्श्वसंगीतामुळे… मात्र याला पार्श्वसंगीत म्हणावं का? नाही हे निश्चितच वेगळं आहे..विलक्षण! अनमोल भावे यांनी लाजवाब ध्वनी रेखाटन केलंय.. भोवतालच्या परिसरातील निरनिराळे आवाज वापरून केलेल्या वातावरण निर्मितीमुळे प्रेक्षक आपोआप तितकी वर्ष मागे जातात.. आणि याची सुरुवात पडदा उघडण्याआधीच ऐकू येणाऱ्या जुन्या जाहिरातींपासून होते. मुख्य म्हणजे प्रिंटिंग मशीन वा रिगल बेकरीमधे इतर टेबलवरील हसणे खिदळणे या कुठल्याच आवाजाचा त्रास होत नाही. संवादाचाच एक भाग असतात ते आवाज. हा प्रयोग फारच वेगळा आणि स्तुत्य आहे. घड्याळाची टिकटिकसुद्धा खूप काही बोलून जाते हे अनमोल यांनी दाखवून दिले आहे.
प्रदीप मुळ्ये यांचे नेपथ्य नेहमीप्रमाणेच उत्तम आणि बोलके…. टेकू म्हणून लावलेला बांबू तर लाजवाब!
या नाटकाशी निगडित प्रत्येक व्यक्ती किती निष्ठेने काम करतेय हे प्रयोग बघताना पदोपदी जाणवते.
एक अत्यंत वेगळा आणि सुखद नाट्यानुभव देण्यासाठी निर्माता संतोष काणेकर यांच्यासकट संपूर्ण चमूचे मनःपूर्वक धन्यवाद आणि अभिनंदन!!!
अजूनही हे नाटक बघायचे राहून गेले असल्यास सगळी कामे बाजूला ठेवून आधी हा प्रयोग बघा…!! मी आग्रह केल्याबद्दल माझे आभारच मानाल…!
-श्वेता पेंडसे