मानवी स्वभावाचे, त्यांच्या प्रवृत्तीचे, नातेसंबंधांचे प्रभावी चित्रण करणे हे मराठी सिनेसृष्टीचे बलस्थान आहे. याच बलस्थानाची परंपरा अधोरेखित करणारा ‘व्हेंटिलेटर’ वेगवेगळ्या मानवी स्वभावासह त्यांच्या मनोव्यापाराचेही दर्शन घडवतो आणि अखेरीस बाप-लेकाच्या नात्यात गुंतवून टाकतो.
कधीकाळी एका गावात राहणाऱ्या सयुक्त कुटुंबातील एक ज्येष्ठ व्यक्ती ‘गजू काका’ ऐन गणेशोत्सवाआधी ‘व्हेंटिलेटर’वर
प्रियंका चोप्राने या चित्रपटाच्या माध्यमातून निर्माती म्हणून मराठी सिनेसृष्टीत पदार्पण केले आहे आणि ते तेवढेच दमदार झाले आहे. चित्रपटाची गोष्ट शीर्षकावरून टेन्शन वाढवणारी असावी, हा समाज सपशेल खोटा ठरवत पहिला धक्का दिला. कुटुंबातील एक व्यक्ती ‘व्हेंटिलेटर’वर असली तरी वेगवेगळ्या व्यक्तिरेखा या चित्रपटात कधी खुद्कन हसवतात, काही प्रसंगात डोळ्यांत आलेले पाणी वेचायला लावतात आणि कधी चिमटेही काढतात. त्यामुळे भावभावनांचाही कोलाज उत्तमपणे साधला गेला आहे.
व्हेंटिलेटर आणि बाप्पा या चित्रपटात केंद्रस्थानी आहेत. त्यानंतर याच कुटुंबातील सिनेसृष्टीत दिग्दर्शक म्हणून नावाजलेल्या राजा करमरकर नावाची व्यक्तिरेखा आहे, अर्थात ही भूमिका आशुतोष गोवारीकर यांनी तेवढ्यात ताकदीने साकारली आहे. राजाच्या व्यवसायानुरूप सुरुवातीलाच प्रियंकाचे कलावंत म्हणून मराठी सिनेमाच्या पडद्यावर झक्कास पदार्पण झाले आहे. ही व्यक्तिरेखा या चित्रपटाच्या कथेची गरज होती, हे महत्वाचे. त्यानंतर व्हेंटिलेटरवर असणाऱ्या व्यक्तीचा मुलगा प्रसन्ना (जितेंद्र जोशी), मुलगी सारिका (सुकन्या कुलकर्णी-मोने), पत्नी मंदा (सुलभा आर्य), भाऊ (सतीश आळेकर), दादा (संजीव शाह), बंडू (अच्युत पोतदार), इंदू आत्या (स्वाती चिटणीस), करन (सुमेध मूगढाळकर), प्रीतम (निखिल रत्नपारखी), साई (निलेश दिवेकर), रश्मी (नम्रता आवटे), अजित ( अभिजित चव्हाण) मनप्रीत (मनप्रीत पेम), आत्मा (दीपक शिर्के), अक्का (उषा नाडकर्णी), शिरीष अप्पा (विजू खोटे), कांचन (राहुल पेठे), वसंत (आनंदा कारेकर), सुभाषकाका (विजय निकम), रवी काका (गणेश तेलंग), भिकू (गणेश मयेकर), झयंते (शशांक शेंडे), नंदन (राहुल सोलापूरकर), अण्णा (नारायण जाधव), तात्या (नाना जोशी)…. अशा अनेक व्यक्तिरेखा त्यांच्या स्वभावगुणांच्या वैशिष्ट्यांसह भेटतात आणि आपल्या अभिनय कौशल्याचे नाणे खणखणीतपणे वाजवतात.
नात्याचा गोतावळा एका हॉस्पिटलमध्ये जमलेला असताना त्यातील वेगवेगळ्या शेड्स दिग्दर्शकाने छान टिपल्या आहेत. गोष्ट व्हेंटिलेटरभोवती फिरत असली तरी या गोष्टीत अनेक साईड स्टोरी दडल्या आहेत. त्यामुळे व्हेंटिलेटरवर एक व्यक्ती असला तरी श्वास कुणाकुणाचा कोंडतोय, यावर हा चित्रपट प्रभावी भाष्य करतो. दिग्दर्शकाने प्रतिकात्मकपणे व्हेन्टिलेटर वापरून मानवी मनाच्या भावभावनांचा आलेख मांडला आहे. या आलेखातील व्यक्तिरेखा प्रेक्षकांना अवतीभवती दिसतील, एवढा वास्तवभास कथेत कोरला आहे.
बापलेकांचा वितुष्टपणा, लेकीचे वडिलांवर असणारे प्रेम, भावाभावात असणारी भांडणे, क्षुल्लक गोष्टीवरून रान पेटवणे, त्यातही रक्ताचे नाते नसले तरी एखाद्या शेजाऱ्याने जीव लावणे असे असंख्य धागे या चित्रपटात आहेत. आपले कुणीतरी हॉस्पिटलमध्ये ‘व्हेंटिलेटर’वर आहे म्हणून जिव्हाळ्याने येणारे किती आणि याही परिस्थितीत आपले काम साधण्याचा स्वार्थीपणा असणारे किती याची नकळत आठवण करून देणारा हा व्हेंटिलेटर आहे.
चित्रपट छान जमला असला तरी काही सीन्स उगीचच ताणल्यासारखे वाटतात. त्याला कात्री लावली असती तर चित्रपट अधिक कॉम्पॅक्ट झाला असता.
छायालेखन उत्तम झाले आहेच. एखाद्या मोठ्या हॉस्पिटलमध्ये गावगाड्यातून आलेली माणसे गर्दी करतात. त्यांचा गोंगाटही होतो, तरीही का सहन केले जाते, यावरही हा चित्रपट नकळतपणे बोट ठेवतो. अशा अनेक जागा आहेत, ज्यावर चित्रपट थेट भाष्य करत नाही, पण बिटवीन द लाईन्स बरच काही बोलून जातो. हा चित्रपट बघताना अशा स्पेस दिसतात, त्या डोळसपणे बघण्याची गरज आहे.
व्हेंटिलेटर
निर्मिती : प्रियांका चोप्रा, डॉ. मधू चोप्रा, पर्पल पेबल पिक्चर्स
सादरकर्ते : निखिल साने, झी स्टुडिओ
दिग्दर्शक : राजेश मापुसकर
कथा, पटकथा, संवाद : राजेश मापुसकर
संगीत : रोहन रोहन
छाया दिग्दर्शन : सविता सिंग
संकलन : रामेश्वर भगत
कलावंत : आशुतोष गोवारीकर, जितेंद्र जोशी, सुकन्या कुलकर्णी-मोने, सुलभा आर्य, सतीश आळेकर, संजीव शाह, अच्युत पोतदार, स्वाती चिटणीस, सुमेध मूगढाळकर,निखिल रत्नपारखी, निलेश दिवेकर, नम्रता आवटे, जयंत गाडेकर, अभिजित चव्हाण, मनप्रीत पेम, दीपक शिर्के, उषा नाडकर्णी, विजू खोटे, राहुल पेठे, आनंदा कारेकर, विजय निकम, गणेश तेलंग, गणेश मयेकर, शशांक शेंडे, राहुल सोलापूरकर, नारायण जाधव, नाना जोशी,… आणि बरेच!
-रंगमैत्र